تعامل امام علی(ع) با مردان سیاست (بررسی موردی عمروعاص)

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسندگان

1 پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

2 کارشناس ارشد تاریخ تشیع

3 دانش آموخته سطح3تفسیر و علوم قرآنی

چکیده

این پژوهش درصدد بررسی تعامل امام علیj و عمروعاص است. این مقاله در سه بخش با عناوین شناخت شخصیت امام علی، شناخت شخصیت عمروعاص و همچنین تعامل بین آنان تدوین یافته است. بیشترین تعامل میان این دو در جنگ صفین، قضیه حکمیت و ارسال چند نامه بین آنان صورت گرفته که مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، دسیسه و حیله در تعاملات سیاسی و اجتماعی عمروعاص را مورد شناسایی قرار داده است و در مقابل عملکرد امام علی، در روشنگری و بصیرت‌افزایی سیاسی و اجتماعی بیان گردیده است. به‌طورکلی نگرش و جهان‌بینی دو شخصیت حق و باطل با هم مقایسه شده و تفاوت‌های بین آن‌ها آورده شده است به‌طوری‌که جبههِ حق امیدوار به نقش هدایتگری خویش در هر شرایطی بوده است و جبهه‌ی باطل، هوی نفس و دنیاطلبی را بر خویش غالب کرده است و از عقلانیت ابزاری در تعاملات خویش بهره برده است.

کلیدواژه‌ها


  • فهرست منابع

    • ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج‌البلاغه، ترجمه: محمود مهدوی دامغانی، تهران، نشرنی،1367.
    • ابن اثیر، ابوالحسن، اسدالغابة فی معرفة الصحابه، بیروت دارالکتب العلمیّه، 1415 ق.
    • ابن اثیر، ابوالحسن، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارالکتب العلمیه،1987 م/1407 ه.
    • ابن سعد، محمد، طبقات الکبری، بیروت، دارصادر، 1414 ق.
    • ابن صباغ مالکی، علی، فصول المهمه، قم، دارالحدیث، 1422 ق.
    • ابن عساکر، ابوالقاسم، تاریخ مدینه، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالفکر،1417 ق.
    • ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، تحقیق: مصطفی سقا و ابراهیم ابیاری، قم، مکتبة المصطفی، 1355 ق.
    • ابوحنیفه دینوری، احمد، اخبارالطوال، مترجم محمود مهدوی دامغانی، تهران، نشرنی، 1368 ش.
    • اعثم کوفی، ابو محمد احمد، الفتوح، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1406 ق.
    • امینی، عبدالحسین، عمروعاص (برگرفته از کتاب الغدیر)، تدوین و ترجمه: محمدحسن شفیعی شاهرودی، قم، موسسه میراث نبوت، سال 1389.
    • آقا بخشی، علی وافشارراد، منیر، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، چاپار،1368.
    • بلاذری، احمد، انساب الاشراف، تحقیق محمدباقر محمودی، بیروت، موسسه الاعلمی، بی‌تا.
    • الجر، خلیل، فرهنگ لاروس، ترجمه: سید حمید طبیبیان، تهران، امیرکبیر، 1375.
    • جرداق، جرج، امام علی صدای عدالت انسانی، ترجمه: سید هادی خسروشاهی، قم، بوستان کتاب، 1389.
    • جریر طبری، محمد، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ، 1352
    • جعفری، محمدتقی، امام علیj به روایت نهج‌البلاغه، تهران، نشر فرهنگ اسلامی،1379.
    • حاکم نیشابوری، محمد، مستدرک الصحیحین، علی‌رضا حیدری نسب، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1390.
    • حلبی، علی بن ابراهیم، السیره الحلبیه، بیروت دارالکتب العلمیه، بی‌تا.
    • دایره المعارف طهور، موسسه فرهنگی هنری جام طهور برگرفته از کشف المحجه و معارف و معاریف و امام شناسی و دایره المعارف تشیع و تاریخ خلفا و وفیات الاعیان و امویان عمادزاده tahoor.com
    • دشتی، محمد، نهج‌البلاغه، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، شرکت به نشر، 1380.
    • دینوری، ابومحمد، الامامه و سیاسه، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.
    • سبط بن جوزی، یوسف، تذکرة خواص الامة، بیروت، دارالفکر، 1988 م.
    • شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، تهران، موسسه نشر اسلامی،1410 ق.
    • شهرآشوب، ابوجعفر، مناقب ابن شهرآشوب، بیروت، دارلاضواء،1412 ق.
    • غضنفری، علی، حکومت اسلامی در نهج‌البلاغه، قم، انتشارات نیلوفرانه، 1393.
    • قرطبی، احمد، العقدالفرید، تحقیق: احمدالزین و ابراهیم الابیاری، بیروت، دارمکتبه الهلال، 1986 م.
    • قلی زاده، حسن،1388 hasan ghlizadeh.blogfa.com))
    • قمی، عباس، سفینةالبحار، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مشهد، 1416.
    • قیومی اصفهانی، جواد، صحیفه الحسن، قم، انتشارات اسلامی،1379.
    • کریم‌خانی، حمزه، صمدانی، سید محمدعلی، علیj فراسوی ادیان، قم، نشر دانش، 1383.
    • کلینی، ابی جعفر، کافی، تهران، دارالکتب اسلامیه، بی‌تا.
    • گنجی، محمد، کفایةالطالب، تهران، داراحیاء تراث اهل‌بیت، 1363.
    • لیثی واسطی، علی, عیون الحکم و المواعظ، تهران، موسسه بعثت، بی‌تا.
    • محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمة، قم، دارالحدیث، 1386.
    • مطهری، مرتضی، جاذبه و دافعه، قم، صدرا، 1376.
    • منقری عطاری، نصر، وقعه الصفین، پرویز اتابکی، تهران، سازمان انتشارات آموزش انقلاب اسلامی،1370.
    • نوری، یحیی، اسلام و آراء بشری یا جاهلیت و اسلام، تهران کتابخانه شمس،1342.
    • یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی، ترجمه: محمدابراهیم آیتی، تهران، 1341.