شیوه نامه ارزیابی مقالات
فصلنامه «پژوهش نامه نوین فقهی - حقوقی زنان و خانواده »
1- ارزیابی اولیه مقالات ارسالی توسط سردبیر / دبیر هیأت تحریریه / مدیر داخلی مجله (یک ماه)
تذکر: حتماً لازم است در کنار فایل اصلی مقاله، سه فایل ذیل نیز ارسال شود:
1- فرم تعهد نامه اخلاقی نویسندگان
2- فرم تعارض منافع نویسندگان
3- فایل مشابهت یابی مقاله در پایگاه اینترنتی سمیم نور
لازم است فرم های تعهدنامه و تعارض منافع را پیرنت گرفته و پس از تکمیل و امضاء، فایل عکس یا pdf آن را فقط از طریق سامانه ارسال کنید. ملاک نگارش نام نویسندگان، اسامی ثبت شده در فرم تعهدنامه است.
همچنین فقط فایل اصلی مقاله می بایست در نرم افزار سمیم نور مورد مشابهت یابی قرار گیرد.
2- ارزیابی دوم توسط دو نفر از اساتید داور (سه ماه)
3- مطابقت انجام اصلاحات در مقاله توسط دبیر هیأت تحریریه / مدیر داخلی مجله (یک ماه)
4- ارزیابی سوم توسط اعضای هیأت تحریریه مجله (یک ماه)
سیاست‌ها و راهنماهای داوری
نشریه پژوهشنامه نوین فقهی - حقوقی زنان و خانواده که به صاحب امتیازی مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران منتشر میشود؛ متعهد به اجرای داوری دوسوپنهان (Double-Blind Peer Review) بر اساس آیین نامه مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران و راهنماهای کمیته بینالمللی اخلاق نشر و "توصیه‌های ICMJE در خصوص اجرا، گزارش، ویرایش، و نشر فعالیت های علمی در مجلات پزشکی" در روند داوری خود است. جهت مطالعه این راهنماها و سیاست‌ها به این لینک مراجعه نمایید.
استانداردهای دبیران و نویسندگان
نشریه پژوهشنامه نوین فقهی - حقوقی زنان و خانواده که به صاحب امتیازی مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران منتشر میشود ؛ متعهد به اجرا و پیروی از استانداردهای بینالمللی برای دبیران بر مبنای بیانیه‌های کمیته بینالمللی اخلاق نشر است. این استانداردها برای روند انتشار و داوری نشریات طراحی شده است و همچنین نشان دهنده راهکارها و راه‌حل‌ها هنگام بروز تعارض است. جهت اطلاعات بیشتر میتوانید به این لینک مراجعه نمایید.
فرایند همترازخوانی
تصمیم به انتشار یک مقاله، منوط به ارزیابی سردبیری و همترازخوانی است. همهی مقاله ها در ابتدا توسط هیئت تحریریه که از دو یا چند عضو تیم سردبیری تشکیل شده است، مورد ارزیابی قرار میگیرند. قصد اصلی از این کار، تصمیم گیری در این مورد است که چه مقاله ای برای همترازخوانی ارسال شود و یا اگر مقاله هایی برای همترازخوانی ارسال نمیشوند، سریعاً تکلیفشان مشخص شود.
سرمقاله ها و نامه ها ممکن است در این مرحله پذیرفته بشوند ولی در سایر موارد، یا مقاله رد میشود و یا برای همترازخوانی ارسال میگردد. مقاله هایی که فاقد استانداردهای اولیه[1] باشند و یا با وجود مثبت بودن همترازخوانی، باز هم به چاپ نرسند (مثلا به خاطر کافی نبودن ایده های جدید[2] و یا ابهام در سنخیت با مبحث مورد نظر[3])، ممکن است در این مرحله پذیرفته نشده و به نویسندگان آن مقاله ها مرجوع شوند تا در صورت تمایل به چاپ مقاله ی خود در جای دیگر، تأخیری در کارشان پیش نیاید. گاه پیش میآید که مقاله ای را برای بازبینی به نویسندهاش عودت میدهند تا سردبیران بتوانند در خصوص تأیید ارسال آن مقاله برای داوری بهتر تصمیم بگیرند. از مرحله ی فرایند داوری به بعد، نویسندگان میتوانند پس از گذشت یک الی دو هفته از زمان ارائه ی مقاله، منتظر اعلام تصمیم داوران باشند.
نسخهی دستنویس[4] مقاله هایی که وارد فرایند داوری میشوند، توسط اعضای یک هیئت تخصصی[5] بینالمللی مورد داوری قرار میگیرند. همه ی این مقاله ها توسط دو یا چند نفر مورد همترازخوانی دوسویه قرار میگیرند و نظارت بر کار ایشان بر عهدهی ویراستار بخش[6] و سرویراستار مجله است. همه گونه اقدامات لازم به عمل میآید تا طی فرایند داوری هویت نویسنده مخفی بماند، ولی این دیگر بر عهده ی خود نویسندگان است که دقت کنند تا هویت خود را در جزئیات پیش چاپ[7] و یا در جای دیگر آشکار نکنند. نویسندگانی که هویت خود را در نسخه ی دستنویس مقاله شان آشکار میکنند، ما را به این تلقی می رسانند که مشکلی با افشای نام خود ندارند و ازاین‌رو داوری مقاله ی آنها به صورت یکسویه خواهد بود (یعنی نویسندهی مقاله از هویت داوران مطلع نخواهد شد).
هدف ما این است که پس از اتمام داوری مقاله، در عرض چهار هفته فرایند تصمیمگیری را نهایی کنیم؛ اگرچه، گاهی تأخیرهایی پیش می آید و بهتر است که نویسندگان پس از تحویل مقاله ی خود، تا شش هفته صبر کنند و با دفتر مجله تماس نگیرند. تصمیم نهایی در خصوص پذیرش مقاله، بر عهده سردبیر است. روال داوری مقاله های مجله را میتوانید در اینجا ملاحظه فرمایید.
داوران مقاله ها مهمترین افرادی هستند که در تبدیل مجله به عنوان مجلهای که مقاله های آن مورد همترازخوانی (با داوری دوسویه) قرار گرفته، سهم دارند؛ از این افراد مؤکداً خواسته شده است که به هیچ عنوان هویت خود را افشا نکنند.
اگر داور احساس کند که مقاله ی ارائه شده فاقد صلاحیت فنی است و یا او خود قادر نیست داوری مقاله را در وقت مقرر به انجام برساند و یا آن مقاله دارای تضاد منافع است، بلافاصله باید از داوری آن امتناع کند.
همه ی مقاله های دریافت شده باید محرمانه تلقی شوند؛ تمامی پیشنهادات ارسالی از سوی افراد خارج از مجله باید به تایید هیئت تحریریه برسد.
هیچکدام از داوران نباید مقاله ای را که برای داوری به او تحویل داده شده است به صلاحدید خودش تحویل داور دیگری بدهد؛ از پذیرش چنین مقاله ای بی درنگ باید امتناع شود.
داوران مبنای فرایند کیفی کار تلقی میشوند و باید اطمینان حاصل کنند که مقاله های منتشرشده از کیفیت بالایی برخوردار بوده و دست اول باشند. اگر داور مطلع شود که مقاله ی تحویل شده به او در انتشارات دیگری در حال داوری است، باید سردبیر را در جریان امر قرار دهد.
برای تجزیه وتحلیل مقاله ها قوانین سفت و سختی وجود ندارد؛ این کار را میتوان مورد به مورد و با درنظر گرفتن ارزش، کیفیت، و اصالت مقاله ی ارائه شده انجام داد.
در انجام داوریها عموماً به موارد زیر توجه میشود:
در پذیرش یا رد یک مقاله بر اساس اظهارنظر داور تصمیم گیری میشود و آنها عنصر اصلی فرایند همترازخوانی محسوب میشوند. ما از همه ی داوران درخواست میشود تا مقاله ی تحویل گرفته را به طور کامل و با جزئیات مورد داوری قرار دهند و اظهارنظرهای مرتبط با داوری را بدون هیچ سوگیری اعلام کنند تا موجب رشد کیفیت مجلات شود.
راهنماییهایی برای داوران همترازخوان
نسخه ی دستنویس همه ی مقاله ها به صورت دوسویه مورد داوری قرار میگیرند. در نشریه، ما به این اعتقاد داریم که همترازخوانی مقاله ها، اساس صیانت از کیفیت و شرافت در پژوهشهای علمی و دانشگاهی است.
شما به عنوان داور به ویراستاران (شامل ویراستار بخش و سرویراستار) مشورتهای لازم را میهید تا آنها تصمیم نهایی را (با یاری یک کمیته ی ویرایش کننده ی کل مقاله های پژوهشی و بخش عمدهای از مقاله های تحلیلی) اتخاذ کنند. ما شما را از تصمیم خود مطلع میسازیم. حتی اگر مقاله ای را نپذیریم، تمایل داریم نظرات سازندهای را به نویسندهی مقاله ارائه دهیم تا شاید او را در بهبود آن مقاله یاری کنیم.
تمامی نسخه های دستنویسی که هنوز به چاپ نرسیده اند، اسناد محرمانه محسوب میشوند. چنانچه شما از طرف ما دعوت شده باشید تا مقاله ای را مورد داوری قرار دهید، لطفاً در مورد آن با همکار خود صحبت نکنید. هنگامی که شما دعوتنامه ای را برای انجام همترازخوانی دریافت می کنید، بایستی فرم انجام داوری را که از سوی مجله ارسال میشود، پر کنید. شما باید تلاش کنید تا به هر دعوتنامه ای که راجع به انجام همترازخوانی دریافت می کنید، پاسخ دهید. اگر احساس می کنید مقاله ی موردنظر خارج از حیطه ی تخصص شماست و یا وقت کافی برای داوری آن مقاله را در اختیار ندارید، بلافاصله دفتر نشریه را در جریان امر قرار دهید تا آنها بتوانند از داور دیگری دعوت به عمل بیاورند. در این مرحله می توانید یکی از همکاران واجد شرایط خودتان را به جای خودتان معرفی کنید. ضمناً فراموش نکنید که اگر نسخه ی دستنویس مقاله ی نویسندهای نزد داورانی که هنوز به درخواست همترازخوانی پاسخ نداده اند باقی مانده باشد، این امر موجب می شود نتیجه ی تصمیم ما به موقع به دست آن نویسنده نرسد.
لطفاً بخش "اهداف و چشم اندازها" و "راهنمای نویسندگان" را به دقت مطالعه نمایید. باید دقت کافی به عمل آید تا مشخص شود مقاله ی تحویل شده به مجله متناسبت مجله هست یا خیر. اهداف و چشم اندازهای مجله را می توانید در فهرست راهنما و صفحات مربوط به "اطلاعات مجله" ملاحظه کنید.
ویژگی اساسی هر داوری این است که مفید و سازنده باشد و ما از داوران درخواست میکنیم که اظهارنظرهایشان را صریح و در عین حال محترمانه به اطلاع نویسنده برسانند. همترازخوانها باید ارزیابی نقادانهای را که مبتنی بر شواهد علمی باشد، در جامعترین شکل ممکن در خصوص مقاله ارائه دهند. مقتضی است که داوران، پیشنهادشان در مورد نسخه ی دستنویس مقاله را جهت تصمیم گیری سرویراستار به او ارائه دهند. شما باید در گزارش خود، به پرسشهایی که مجله در فرم داوری مطرح کرده، پاسخهای مشروحی بدهید. اگر معتقد هستید که مقاله پیش از آنکه پذیرفته شود نیاز به بازبینی دارد، پس لطفاً پیشنهادهای خود را در خصوص نحوه ی بهبود کیفیت مقاله ارائه دهید. به همین ترتیب، اگر احساس می کنید که مقاله ای فاقد کیفیت لازم است و امیدی نیست که در حدی بهبود یابد که قابل چاپ شود، پس باید پیشنهاد رد آن مقاله را بدهید.
همچنین موارد زیر را نیز باید رعایت کنید:
«برگه ی امتیازدهی داور» را فقط دبیران رؤیت میکنند و نظرات داوران را نویسندگان مقاله نیز ملاحظه میکنند. همچنین باید مشخص کنید که نسخه ی دستنویس مقاله از لحاظ دستوری، نقطه گذاری و املایی نیاز به اصلاحات دارد یا نه (و این کار باید بی درنگ انجام پذیرد).
حفظ حریم خصوصی و امانتداری
(تهیه شده بر اساس "توصیه های ICMJE در خصوص اجرا، گزارشدهی، ویرایش، و نشر فعالیتهای علمی در مجلات پزشکی")
در نشریه، نسخه ی دستنویس مقاله ها باید با رعایت کامل امانتداری، مورد داوری قرار گیرند. نویسنده ها هنگامی که نسخه ی دستنویس مقاله ی خود را برای داوری ارائه می دهند، به سردبیران اعتماد کرده و نتیجه ی فعالیت های علمی و تلاشهای خلاقانه ی خود را که اعتبار و شغلشان در گرو آن است، در اختیار آنان قرار می دهند. افشای جزئیات محرمانه ی مقاله ها در طی داوری نسخه ی دستنویس آنها، ناقض حقوق نویسنده است. داوران نیز به نوبه ی خود از حق امانتداری برخوردار هستند که باید از سوی سردبیر رعایت شود. اگر ادعایی نسبت به عدم صداقت یا تقلب وجود داشته باشد، امانتداری را میتوان نقض کرد و اگر غیر از این باشد، باید آن را محترم شمرد. سردبیران نباید اطلاعات مربوط به نسخهی دستنویس (شامل زمان دریافت، محتوا، وضعیت فرایند داوری، اظهارنظرهای داوران، و یا وضعیت نهایی مقاله) را به افرادی غیر از نویسندگان و داوران افشا کنند. این شامل تقاضا برای استفاده از این مطالب در روندهای قانونی هم میشود.
سردبیران باید این مسئله را برای داوران روشن کنند که نسخههای دستنویس مقالههایی که برای آنان ارسال میکنند در زمرهی مکاتبات مصونازافشا[8] و جزو داراییهای شخصی نویسنده محسوب میشوند. بنابراین داوران و اعضای هیئت تحریریه باید به حقوق نویسنده احترام گذاشته و پیش از انتشار نسخهی دستنویس، در مورد اثر نویسنده بهطور علنی صحبت نکرده و از مطالب آن به نفع شخصی بهرهبرداری نکنند. داوران مجاز نیستند که از نسخهی دستنویس مقالهها برای خود رونوشت نگه داشته و یا آن را در اختیار افراد دیگر قرار دهند، مگر این که با اجازهی سردبیر باشد. داوران پس از تحویل کار خود، باید رونوشتهای اضافی نسخههای دستنویس را یا معدوم کنند و یا تحویل دهند. دبیران نباید رونوشت نسخههای عودتدادهشده را پیش خودشان نگه دارند. اظهارنظرهای داوران نباید منتشر شده یا اینکه بدون اجازهی داور، نویسنده، و سردبیر به بیرون درز پیدا کند.
رهنمودها و نمودارهای COPE
نشریه متعهد میگردد تا در فرایند و مسائل مربوط به داوری و انتشار مقالهها پایبند رهنمودها و نمودارهای کمیتهی اخلاق نشر بوده و آنها را به کار بندد. برای کسب اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید.
استانداردهای بینالمللی برای نویسندگان و سردبیران
نشریه متعهد میگردد که در طراحی و هدایت فرایند داوری و انتشار مجله و نحوهی برخورد با مسائل مرتبط با آن، از "استانداردهای بینالمللی برای نویسندگان و سردبیران" که توسط "کمیتهی اخلاق نشر" تدوین شده است، پیروی کرده و آنها را به‌کار ببندد. استانداردهای بینالمللی نویسندگان و داوران را در اینجا میتوانید ملاحظه کنید.
تضاد منافع در فرایند داوری
اگرچه ما همترازخوانی دوسویه را به کار میبندیم، با این حال دنیای امور پژوهشی گستره ی کوچکی دارد. بدین معنی که بسیاری از داوران ممکن است نویسندهای را به دلیل آشنایی با آثارش شناسایی کنند. شما یقیناً میتوانید ارزشیابی منصفانه ای را در قبال مقالهای که توسط یک دوست یا رقیبش نوشته شده ارائه دهید، ولی:
اگر در خصوص تضاد منافع یا نسبت به مسائل اخلاقی مقاله نگرانی دارید، لطفاً موضوع را با ایمیل رسمی مجله به هیئت تحریریه اطلاع دهید.
[1] - Basic Standards
[2] - Novel Contribution
[3] - Relevance To The Discipline
[4] - Manuscript
[5] - Expert Panel
[6] - Section Editor
[7] - Prior Publication
[8] - Privileged Communications