چرایی (علت) عده طلاق با رویکردی به مسائل نوین پزشکی

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

دانش آموخته سطح4فقه خانواده

چکیده

درباره علت عده‌ی طلاق نظریات مختلفی متصور است. اما مسئله این است که گاه حکمت حکم به اشتباه به‌جای علت حکم تلقی می‌شود. تفاوت علت حکم با حکمت حکم در این است که: وجود و عدم وجود حکم دایر مدار علت حکم بوده و به همین دلیل این حکم را می‌توان به موضوعاتِ فاقدِ حکمی که دارای همین علت‌اند تسری داد، اما حکمت حکم تنها تجسّم برخی از اجزاء علّت بوده و به همین دلیل وجود و عدم وجود حکم دایر مدار آن نیست و شایستگی کاشف از حکم شرعی بودن را ندارد. با بررسی نظریات مختلف درباره علت عده‌ی طلاق این نتیجه به‌دست می‌آید که آنچه به‌عنوان علت حکم عده‌ی طلاق در این نظریات مطرح شده، فقط یکی از حکمت‌های عده طلاق است، نه علت و چرایی آن. درنتیجه باید گفت: علت حقیقی حکم عده طلاق شناخته نشده و از میان این نظریات تنها نظریه‌ی تعبدی بودن حکم عده‌ی طلاق قابل دفاع است. بنابراین با توجه به چرایی عده طلاق، در مسائل نوین پزشکی مانند برداشتن رحم و سایر مواردی که امکان تشخیص قطعی بارداری با آزمایش‌های پزشکی امکان‌پذیر است، باید گفته شود این پیشرفت‌ها و مسائل نوین تأثیری در لزوم نگه‌داشتن عده‌ی طلاق ندارد و رعایت عده در این موارد از باب تعبد لازم خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


  • فهرست منابع

    قرآن مجید

    • آمدی، سیف‌الدین، سالم، علی، الإحکام فی اصول الأحکام، 4 اجزاء فی مجلدین، الطبعه الثانیه، بیروت، دارالکتب العربی، 1406 ق.1986 م
    • ابن الشهید الثانی، معالم الدین ملاذالمجتهدین، موسسه النشر الاسلامی التابعه الجماعه المدرسین بقم المشرفه، بی‌تا.
    • النیشابوری، مسلم بن الحجاج بن مسلم القشیری میرزا محمدحسین، صحیح مسلم، تحقیق محمد فؤاد عبدالباقی، الطبعه الثانیه، بیروت، دارالمعرفه
    • بهبهانی، وحید، الفوائد الحائریة، یک جلد، بی‌جا، مجمع الفکر الاسلامی،1415 ه.ق.
    • سید محمدتقی حکیم، اصول عامه، چاپ دوم، موسسه آل البیتb للطباعه و النشر، 1979 م، النص،
    • جبعلی العاملی (شهیدثانی)، زین‌الدین، مسالک الفهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم، موسسه معارف اسلامی، چاپ اول، 1416.
    • جمعی از پژوهشگران زیر نظر شاهرودی، سید محمود هاشمی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیتb، 3 جلد، مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیتb، قم - ایران، اول، 1426 ه‍ ق.
    • حلی، علامه، مبادی الاصول، یک جلد، چاپخانه علمیه، بی‌جا، بی‌تا، 1404 ه.ق.
    • حلی، محقق، معارج الاصول، یک جلد، ناشر مؤسسه آل البیت، بی‌جا، 1403 ه.ق.
    • جناتی، محمدابراهیم، منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامی، یک جلد، بی‌جا، بی‌تا.
    • حلّی، (محقق حلی- فخر المحققین)، محمد بن حسن بن یوسف، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، 4 جلد، مؤسسه اسماعیلیان، قم - ایران، اول، 1387 ه‍ ق.
    • حیدری، سید علی‌نقی، اصول استنباط، یک جلد، شورای مدیریت حوزه علمیه قم، 1412 ه، ق.
    • سرخسی، شمس‌الدین، المبسوط، یک جلد، بیروت-لبنان، دارالمعرفه، 1406 ه.ق
    • شاطبی الغرناطی، ابواسحاق، الموافقات، قاهره، المکتبه التجاریه، 790 م.
    • قدسی، احمد، أنوار الأصول، تقریرات درس آیه الله مکارم شیرازی، چاپ دوم، انتشارات نسل جوان، 1416 ه.ق.
    • قمی، میرزا ابوالقاسم، قوانین الاصول، بی‌جا، بی‌تا.
    • عاملی، حرّ، محمد بن حسن، وسائل الشیعة،30 جلد، مؤسسه آل البیتb، قم - ایران، اول، 1409 ه‍ ق.
    • علم الهدی، سید مرتضی، الذریعه،2 جلد، تهران، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376 ه.ش.
    • عمید زنجانی، عباس علی، فقه سیاسی (عمید)، 3 جلد، تهران - ایران، انتشارات امیرکبیر، چهارم، 1421 ه‍ ق.
    • غزالی، ابو حامد محمد بن محمد بن محمد، المستصفی فی علم الاصول، مصحح محمد عبدالسلام عبدالشافی، بیروت-لبنان، دارالکتب العلمیه، بی‌تا. محمد بن أحمد بن رشد الأندلسی) ابن رشد(، کتاب المقدّمات الممهّدات لبیان ما اقتضته الرسوم المدوّنة من الأحکام الشرعیات و التحصیلات المحکمات لأمّهات مسائلها المشکلات، جزءان فی مجلّد واحد، بیروت، دار صادر [بالأوفست عن طبع مصر، مطبعة السعادة].
    • مازندرانی، علی‌اکبر سیفی، دلیل تحریر الوسیلة - أحکام الأسرة، در یک جلد، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره، تهران - ایران، اول، 1429 ه‍ ق.
    • محقق عراقی، مستند الشیعه، چاپ اول، ستاره قم، موسسه آل البیتb لاحیاء التراث، 1418 ه،
    • محقق داماد، سید مصطفی، بررسی فقهی حقوق خانواده - نکاح و انحلال آن، در یک جلد، قم - ایران، اول، بی‌تا
    • مدرسی، سید محمدرضا، تشیع در تسنن، مصحح حمیدرضا ترابی، چاپ اول، قم، انتشارات انصاریان، 1433 ه.ق
    • مرعشی شوشتری، سید محمدحسن، دیدگاه‌های نو در حقوق، دو جلد، تهران - ایران، نشر میزان، دوم، 1427 ه‍ ق
    • مصطفی، جمال‌الدین، القیاس حقیقته و حجتیه، الطبعه الاولی، بیروت- لبنان، دارالهادی، 1425 ه، 2004 م
    • مکارم شیرازی، ناصر، دائرة‌المعارف فقه مقارن، در یک جلد، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی‌طالبj، قم - ایران، اول، 1427 ه‍ ق.
    • موسوی خویی، سید ابوالقاسم، معتمد العروه الوثقی، مقرر سید رضا موسوی خلخالی،2 جلد، چاپ دوم، قم، منشورات مدرسه دارالعلم-لطفی، 1416 ه.ق.
    • نائینی، میرزا محمدحسین، القواعدالفقهیه (فوائد الاصول)، بی‌جا، بی‌تا.
    • نجفی، محمدحسین بن علی بن محمدرضا، کاشف الغطاء، الوجیزه الاحکام، چاپ دوم، نجف-عراق، موسسه کاشف الغطا، 1366 ه.ق،
    • نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، 43 جلد، چاپ هفتم، بیروت – لبنان، دار إحیاء التراث العربی،، 1404 ه‍ ق.
    • یزدی طباطبایی، سید محمدکاظم، العروه الوثقی (المحشی)،5 جلد، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1419 ه.ق.
    • ----------، تکملة العروة الوثقی، مصحح سید محمدحسین طباطبایی،2 جلد، کتاب‌فروشی داوری، قم - ایران، اول، 1414 ه‍ ق

     

  • تاریخ دریافت: 25 فروردین 1395
  • تاریخ بازنگری: 25 اردیبهشت 1395
  • تاریخ پذیرش: 25 خرداد 1395
  • تاریخ اولین انتشار: 01 اسفند 1399