حق حریم خصوصی در روابط زوجین (عناصر، مصادیق و آثار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای تفسیر تطبیقی

چکیده

امروزه حریم خصوصی به‌عنوان یک اصل بنیادین و اخلاقی، اهمیت و جایگاه ویژه‌ای دارد؛ تا حدی که می‌توان آن را در زمره کانونی‌ترین موضوعات حقوق بشری قرار دارد. این حق در گستره خانواده به‌عنوان مهم‌ترین و اساسی‌ترین بنیان اجتماعی و در روابط زوجین نیز مطرح است. نظر به اهمیت موضوع، این مقاله مترصد پاسخگویی به این پرسش اساسی است که با توجه به اختصاصات خانواده جایگاه این حق در روابط زوجین چیست؟ چه عناصر و مصادیقی از آن را می‌توان در روابط همسران در نظر گرفت؟ در صورت تزاحم این مصادیق با برخی از حقوق زوجیت راه‌حل چیست و کدام‌یک رجحان دارند؟ این پژوهش با تدقیق در مفهوم حریم خصوصی، تحقیق در مستندات آن، واکاوی مصادیق این حریم در روابط زوجین و مداقه در موارد تزاحم آن با برخی حقوق زوجیت مشخص می‌کند در زندگی زناشویی اصل بر داشتن حریم خصوصی است، اما در مواردی با توجه به مقتضیات خاص خانواده در موارد تزاحم با حقوق زوجیت این حق محدود یا نقض می‌شود. بدین نحو که در فرض تزاحم حق اهم با معیار تحکیم خانواده سنجیده خواهد شد و این مصلحت تحکیم خانواده است که تعیین می‌کند در موارد خاص کدام‌یک از حقوق حریم خصوصی یا دیگر حقوق زوجیت به‌عنوان مرجح و اهم مقدم خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


  • فهرست منابع

     قرآن کریم

    • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر، 1414 ه.ق.
    • انصاری دزفولی، مرتضی، مکاسب، دارالکتب الاسلامیه، 1428 ه. ق.
    • انصاری، باقر، حقوق حریم خصوصی، تهران، سمت، 1386 ه. ش.
    • جبعی عاملی، زین‌الدین، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة،1413 ه.ق.
    • جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیة، تحقیق: احمد عبدالغفور غفار، بیروت: دارالعلم للملایین، چ 4، 1407 ه. ق.
    • حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیتb، 1409 ه. ق.
    • حسینی بهسودی، محمد سرور، مصباح الاصول، قم، مکتبه الداوری، 1410 ه. ق.
    • حکمت نیا، محمود، حقوق زن و خانواده، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1390 ه. ش.
    • حلبی، ابن زهره، حمزة بن علی حسینی، غنیة النزوع إلی علمی الأصول و الفروع، قم، موسسه امام صادقj، 1417 ه. ق.
    • حلّی، محمدبن حسن بن یوسف ) فخر المحققین(، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، موسسه اسماعیلیان، 1387 ه. ش.
    • راغب اصفهانی حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، دمشق بیروت،1412 ق.
    • زحیلی، وهبه بن مصطفی، تفسیر الوسیط، بیروت، دارالفکر المعاصر، 1421 ه. ق.
    • سعدی، ابوجیب، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحا، دمشق، دارالفکر، 1408 ه. ق.
    • صفایی، سید حسین و اسدالله امامی، مختصر حقوق خانواده، تهران، میزان، 1385 ه. ش.
    • صفایی، سید حسین، حقوق بشر در اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر، مجله دانشکده حقوق دانشگاه تهران، ش 27، ص 23، 1370 ه. ش.
    • طباطبایی سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم،1417 ه.ق.
    • قنواتی، جلیل و حسین جاور و شاهرخ صالحی کرهرودی، میان کنش قاعده لاضرر حریم خصوصی خانواده، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره 6، ش 2، 1393 ه. ش.
    • قنواتی، جلیل و حسین جاور، حریم خصوصی؛ حق یا حکم، تهران، حقوق اسلامی،1390 ه. ش.
    • کاتبی، حسین قلی 1359. حقوق و صنعت، تهران، 1359 ه. ش.
    • کلینی، محمد بن یعقوب 1407 ق. الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامی، 1407 ه. ق.
    • مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، قم، مؤسسه فرهنگی کوشانپور،1406 ه.ق.
    • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامی، 1374 ه. ش.
    • مهرپور، حسین، حقوق بشر در اسناد بین‌المللی و موضع جمهوری اسلامی ایران، تهران، اطلاعات،1386 ه.ش.
    • مهریزی، مهدی، شخصیت و حقوق زن در اسلام، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1390 ه. ش.
    • موسوی خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، بی‌تا.
    • نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دارالحیاء التراث العربی، بی‌تا.
    • هاشمی، محمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران، میزان، 1382 ه. ش.
    • واسطی زبیدی، سیدمرتضی، تاج العروس من جواهرالقاموس، بیروت، دار الفکرالنشر و التوزیع،1414 ه. ق.
    • Solove,danielj. “conceptualizingprivacy,california law review”.vol.90, (2002). 29