گزارش تحلیلی مفاتیح الغیب صدرالمتألهین

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

دانش آموخته سطح4، علوم و معارف قرآن کریم، جامعه الزهراء

چکیده

در ساختار کتاب مفاتیح الغیب، نویسنده به تطبیق فلسفه و عرفان و قرآن پرداخته است که مشتمل بر یک خطبه و بیست مفتاح است که برخی از این مفاتیح، شامل چندین فاتحه و بعضی، دارای چندین مشهد و پاره‌ای، حاوی چندین فصل و دسته‌ای، واجد چندین باب و بعضی، مشتمل بر چندین لمعه و تعدادی، شامل چندین اشراق است. در چهار مفتاح اول این کتاب مسائل مربوط به اسرار حکمت‌آمیز قرآن، اهداف الهی در قرآن، ماهیت علم، مکاشفه و الهامات و وساوس و علل آن‌ها سخن به میان آمده و فواتحی در ذیل هر یک بیان‌شده است. در پنج مفتاح دوم به بحث توحید در اقسام چهارگانه توحید در ربوبیت، ذات، صفات و افعال اشاره می‌گردد. مفتاح سیزدهم و مفتاح چهاردهم در اثبات عالم روحانی و جایگاه نفوس بشری است که دارای هشت مشهد است و عناوین این مشاهد با تکیه بر مباحث فلسفی بر دلائل وجود مفارقات نوری وارد شده و در چگونگی سلوک بنده به‌سوی خداوند سبحان در شش مشهد بحث می‌کند که در تعریف مقام نبوت و آنکه آن جز به‌واسطه موهبت و بخشش ربانی به دست نمی‌آید را نگاشته و باطن نبوت (ولایت) و ظاهر نبوت (شریعت) بدین‌صورت توضیح داده است. انسان‌شناسی و معاد در مفتاح پانزدهم تا مفتاح نوزدهم بیان شده و در مفتاح بیستم مسائلی اندک در باب اخلاق تدوین گردیده است. که با توجه به موضوعات مطروحه، موضوع کتاب از علوم قرآنی خارج می‌گردد و در ذیل تفسیر موضوعی جای می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


  1. فهرست منابع

    قرآن

    1. جوادی آملی، عبدالله، شرح حکمت متعالیه (اسفار اربعه، بخش یکم از جلد ششم)، نشر اسرا، تهران، چاپ پنجم، 1393
    2. جوان آراسته، حسین، درس‌نامه علوم قرآنی، بوستان کتاب، قم، چاپ ششم، 1380
    3. جواهری، سید محمدحسن، پرسمان علوم قرآنی، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ: سوم، 1385
    4. خواجوی، محمد، لوامع العارفین فی احوال صدرالمتألهین، نشر مولی، تهران، چاپ اول، 1366
    5. لک زایی، نجف، اندیشه سیاسی صدرالمتألهین، قم، مؤسسه بوستان کتاب، چاپ دوم،1381
    6. ملاصدرای شیرازی، صدرالدین محمد، رساله سه اصل، به تصحیح و اهتمام دکتر سید حسین نصر، نشر روزنه، تهران، چاپ سوم، 1377
    • -----------------------، ترجمه مفاتیح الغیب، مترجم: محمد خواجوی، نشر مولی، تهران، چاپ اول، سال 1363-1404