شبهه تحریف برآمده از عدم انسجام ظاهری بین برخی از آیات (پندار پراکندگی برخی آیات قرآن در اثبات وقوع تحریف)

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسندگان

1 مدرس و مدیر گروه تفسیر و علوم قرآن جامعةالزهراء

2 دانش آموخته سطح4، علوم و معارف قرآن کریم، جامعه الزهراء

چکیده

مسأله تناسب آیات قرآن و چهره پیوستهٔ آن‌ها با یکدیگر یکی از مباحث مهم در علوم قرآنی است. باآنکه قدیمی‌ترین موارد طرح این شبهه، به یهودیان عصر حیات پیامبرo بازمی‌گردد اما شبهه تشتت و پراکندگی آیات از ناحیه مستشرقان به‌صورت جدی مطرح شده است. هدف از این نوشته بیان شبهه تحریف برآمده از عدم انسجام ظاهری بین برخی از آیات می‌باشد و در ادامه علل به وجود آمدن این شبهه مورد بررسی و نقد قرار گرفته و در آخر ارائه نمونه‌های مورد شبهه پاسخ داده شده است. روش تحقیق در نوشتار حاضر، به‌صورت کتابخانه ایست و در برخی موارد از نرم‌افزارهای دیجیتالی استفاده شده است. یافته اصلی این پژوهش، تلاش‌های فراوان مستشرقین در ایجاد و پیشبرد شبهه عدم انسجام است و برای اثبات آن از نمونه‌های فراوان ادبی و تفسیری بهره برده‌اند که درنتیجه ضرورت ایجاب می‌کند مفسران و مترجمان بکوشند تا در ترجمه‌ها و متون تفسیر، جلوه‌های نظم و هماهنگی آیات را هر چه بیشتر نمودار کنند تا این‌گونه اعجاز قرآن را آشکار سازند.

کلیدواژه‌ها


  1. فهرست منابع

    قرآن کریم

    ترجمه قرآن کریم انصاریان

    1. آربری، آرتور جان، خدمت و خیانت مترجمان قرآن، نقدی بر عملکرد مترجمان اروپایی، ترجمه؛ محمد رسول دریایی، اندیشه اسلامی، تهران، 1382 ش
    2. آلوسی، سید محمود، روح‌المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، 1415 ق
    3. باجوده، حسن محمد، الوحدة الموضعیه فی سورة یوسفj، دارالکتب الحدیثه، مصر، 1974 م
    4. بل، ریچارد؛ وات، مونتگومری، درآمدی بر تاریخ قرآن، ترجمه؛ بهاءالدین خرّمشاهی، مرکز نشر ترجمه قرآن مجید به زبان‌های خارجی، 1382 ش
    5. بلاشر، رژی، در آستانه قرآن، ترجمه؛ محمود رامیار، دفت‍ر نشر ف‍ره‍ن‍گ اس‍لام‍ی، ت‍ه‍ران، ۱۳۷۸ ش
    6. بلاشر، رژی، درآمدی بر قرآن، ترجمه؛ اسداله مبشری، ارغنون، تهران، 1372 ش
    7. بلاغی نجفی، محمدجواد، آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، بنیاد بعثت، قم، ج 1، چاپ اول، 1420 ق
    8. بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم، قرآن ناطق، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1377 ش
    9. جوادی آملی، عبدالله، تسنیم تفسیر قرآن کریم، اسراء، قم، ج 1، چاپ دوازدهم، 1393 ش
    10. جوادی آملی، عبدالله، نزاهت قرآن از تحریف، تحقیق علی نصیری، قم، اسراء، چاپ اول، 1383 ش
    11. حجازی، محمد محمود، الوحدة الموضوعیة، قاهره، دارالکتب الحدیثه، 1390 ق
    12. حجتی، محمدباقر؛ بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم، تفسیر کاشف، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1372 ش
    13. حوی، سعید، الأساس فی التفسیر، دارالسلام قاهره، مصر، چاپ ششم، 1424 ق
    14. خرّمشاهی، بهاءالدین، ذهن و زبان حافظ، نشر نو، تهران، 1361 ش
    15. خوئی، سیدابوالقاسم، البیان فی تفسیرالقرآن، ترجمه محمّدصادق نجمی و هاشم‌زاده هریسی، سازمان چاپ و انتشارات، تهران، 1382 ش
    16. دراز، محمد عبدالله، مدخل الی القرآن الکریم، دارالقلم، قاهره، ج 1، 1424 ق
    17. رشید رضا، محمد، تفسیر المنار، دارالمعرفة، بیروت، ج 1، بی‌تا
    18. رشیدالدین میبدی، احمد بن ابی سعد، کشف‌الاسرار و عدة الابرار، تحقیق؛ علی‌اصغر حکمت، انتشارات امیرکبیر، تهران، ج 3، چاپ پنجم، 1371 ش
    19. رضایی اصفهانی، محمدعلی، سیمای سوره‌های قرآن، پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن، قم، 1390 ش
    20. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، دار الکتاب العربی، بیروت، ج 1 و 2، چاپ سوم، 1407 ق
    21. سبحانی تبریزی، جعفر، منشور جاوید قرآن، موسسه امام صادقj، قم، ج 1، 1383 ش
    22. سلماسی‌زاده، جواد، تاریخ ترجمه قرآن در جهان، امیرکبیر، تهران، 1369 ش
    23. سیوطی، جلال‌الدین، الإتقان فی علوم القرآن، تحقیق محمّد ابوالفضل ابراهیم، ج 3 و 4، منشورات الرضی، قم، چاپ دوم، 1363 ش
    24. شحاته، عبدالله محمود، اهداف و مقاصد سوره‌های قرآن، ترجمه؛ محمدباقر حجتی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، قم، 1374 ش
    25. شحاته، عبداللّه، اهداف و مقاصد سوره‌های قرآن، ترجمه محمّدباقر حجتی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1374 ش
    26. شریعتی، محمدتقی، خلافت و ولایت از نظر قرآن و سنت، انتشارات حسینیه ارشاد، تهران، 1351 ش
    27. شوکانی، محمّدبن علی، فتح القدیر الجامع بین فنی الروایه و الدرایه من علم التفسیر، بیروت، دارالمعرفة، ج 1، بی‌تا
    28. صالح، صبحی، مباحث فی علوم القرآن، منشورات الرضی، قم، چاپ پنجم، 1372 ش
    29. طالقانی، سید محمود، پرتوی از قرآن، شرکت سهامی انتشار، تهران، ج 4، چاپ چهارم، 1362 ش
    30. طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعهٔ مدرسین حوزه علمیه قم، ج 4 و 13، چاپ پنجم، 1417 ق
    31. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌البیان فی تفسیر القران، انتشارات ناصرخسرو، تهران، ج 3 و 4 و 5 و 6، چاپ سوم، 1372 ش
    32. عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق؛ سید هاشم رسولی محلاتی، قم، انتشارات اسماعیلیان، ج 1، چاپ چهارم، 1415 ق
    33. علی الصغیر، محمدحسین، المستشرقون و الدراسات القرانیه، دار المورخ العربی، بیروت،1420 ق
    34. فراء، ابوزکریا یحیی بن زیاد، معانی القرآن، تحقیق؛ احمد یوسف نجاتی، محمدعلی نجار، عبدالفتاح اسماعیل شلبی، دارالمصریه للتألیف و الترجمه، مصر، چاپ اول، بی‌تا
    35. فقهی زاده، عبدالهادی، مقاله علل پراکنده به نظر آمدن قرآن (برگرفته از کتاب پژوهشی در نظم قرآن)، سایت دانشنامه موضوعی قرآن
    36. فیض کاشانی، ملأ محسن، تفسیر الصافی، تحقیق؛ حسین اعلمی، انتشارات الصدر، تهران، ج 1، چاپ دوم، 1415 ق
    37. قانعی، علی، نقد شبهات مستشرقان درباره تناسب آیات قرآن، مجله تخصصی قرآن پژوهی خاورشناسان، تاریخ: 10/4/1392
    38. گلدزیهر، ایگناس، العقیده و الشریعه فی الاسلام، ترجمه: محمد یوسف موسی، عبدالعزیز عبدالحق، علی حسن عبدالقادر، بیروت، دارالرائد العربی، 1946 م
    39. گلدزیهر، ایگناس، گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان، ترجمه: سید ناصر طباطبایی، تهران، ققنوس، 1383 ش
    40. لوبون، گوستاو، تمدن اسلام و عرب، ترجمه؛ محمدتقی فخرداعی گیلانی، دنیای کتاب، تهران، چاپ چهارم، 1395 ش
    41. محقق، محمدباقر، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه اهل سنت، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ چهارم، 1361 ش
    42. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمة، دارالحدیث، قم، 1384 ش
    43. معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، قم، 1388 ش
    44. معرفت، محمّدهادی، تناسب آیات (ترجمه التمهید فی علوم القرآن)، قم، بنیاد معارف اسلامی، 1373 ش
    45. مغنیه محمدجواد، تفسیر الکاشف، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ج 1، چاپ اول، 1424 ق
    46. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ج 3، چاپ اول، 1374 ش
    47. مکارم شیرازی، ناصر، قرآن و آخرین پیامبر، دارالکتب الاسلامیة، تهران، 1385 ش
    48. النمر، عبدالمنعم، علوم القرآن الکریم، دارالکتاب اللبنانی، بیروت، 1403 ق
    49. نوری، میرزا حسین، فصل‌الخطاب فی اثبات تحریف الکتاب، بی‌نا، بی‌جا، نگارش:1292 ق
    50. وجدی، فرید، المصحف المفسّر، مطبعة محمدعلی صبیح و اولاده، مصر، چاپ پنجم، 1368 ق
    51. همامی، عبّاس، چهره زیبای قرآن، اصفهان، بصائر، چاپ اول، 1375 ش