تبیین و نقد آراء اَمینه ودود در حیطه تاریخی نگری قرآن و تأثیر آن بر موضوع زنان

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

در قرآن کریم مفاهیم بسیار زیادی وجود دارد که نیازمند تفسیر است، ازاین‌رو مفسران اقدام به تفسیر نموده‌اند؛ درعین‌حال به‌طورکلی تأثیر توجه به تاریخی نگری حاکی از آن است که هدف پژوهشگران در این امر به‌نوعی در راستای نشان دادن مردسالاری پیدا و پنهانی است که در این متون انجام‌شده است؛ این پژوهش‌ها منجر به اثبات استمرار فرودستی زنان در جامعه می‌شود؛ گرچه ظاهر برخی از آیات نیز چنین برداشتی را تقویت می‌کند اما با توجه به عدالت خداوند بین مردان و زنان چنین رویکردی را قابل نقد و بررسی می‌نماید که در حد توان به بررسی دیدگاه یکی از این پژوهشگران به نام آمنه ودود خواهیم پرداخت. بااین‌حال، پرسش از کاربرد روش تاریخی نگری از نگاه آمنه ودود و واکاوی اثر آن بر تفسیر آیات جنسیتی توسط ایشان سؤال اصلی این پژوهش است؛ به این نحو که علاوه بر شرح بافتمندی تاریخی در این دیدگاه که روش مطالعاتی ایشان به سبک تاریخ نگری (برون دینی) برخلاف روش دانشمندان ما به سبک وحیانی-کلامی (درون دینی) است؛ خواهیم پرداخت که چگونه منجر به تغییر نگرش افراد نسبت به بطون قرآن خواهد شد. بـا توجه به نتایج این پژوهش که به‌صورت توصیفی تحلیلی و بامطالعه نمونه‌هایی از آیات جنسیتی انجـام گرفـت؛ مشخص شد که اولاً انگیزه نزول قرآن تاریخی نیست، ثانیاً بیان سبب‌ نـزول‌ یا‌ مصداقی خاص محدودکننده معنای آیه نیست. افزون بر این، نباید فراموش کرد که تفسیر یک مـفسر‌ رأی و نظر تمام مفسران به شــمار نمی‌رود.
 

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    • قرآن کریم
    1. آیتی، عبدالمحمد، 1374، ترجمه قرآن کریم، تهران: سروش
    2. الهی قمشه ای، مهدی،1380، ترجمه قرآن کریم، قم: انتشارات فاطمه الزهراء.
    3. دهقان، مجید،1394 ه.ش، جنسیت و زبان قرآن، مرکز تحقیقات زن و خانواده.
    4. راغب اصفهانی، حسین بن محمد،1363 ه.ش، مقدمه جامع التفاسیر، کویت‌، دارالدعوه‌.
    5. سبحانی، جعفر،1381 ه.ش، هرمنوتیک، قم: اعتماد، اول.
    6. شاکرین، حمیدرضا،1390 ه.ش؛ دین پژوهی (شناخت فلسفه دین)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه دینی.
    7. طبری، محمدبن جریر،1415 ق، جامع البیان، بیروت: دارالفکر
    8. عرب صالحی، محمد، مقاله مبانی تاریخمندی قرآن و تحلیل و نقد مبنای وحی شناسی آن، فصلنامه فلسفه دین، دوره 13، ش 4.
    9. فولادوند، محمدمهدی، 1415 ق، ترجمه قرآن کریم، قم: دارالقرآن الکریم.
    10. مختاری مازندرانی، محمد حسین،1392 ه.ش، سلسله بحث های خارج اصول فقه (جلد اول)، قم: عروة الوثقی.
    11. مصطفوی، حسن، 1360، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران؛ بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
    12. نووی، یحیی بن شرف محی الدین،1407 ق، شرح صحیح مسلم، بیروت، دارالکتب العربی.
    13. احمد واعظی،1380، درآمدی بر هرمنوتیک (هرمنوتیک فلسفی گادامر)، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه دینی.

    منابع انگلیسی:

    1. Gdamer Hans, Truth and Method,Caontimum,New York,1994
    2. Wadud, Inside the Gender Jihad
    • Wadud; Amina. Inside the Gender Jihad: women’s reform in Islam. Oxford: Oneworld, 2006.
    •  
    1. Barlas, "Believing Women"

     Barlas, Asma_”Believing women in islam: unreading patriarchal interpretions of the qur’an.austin:university of texas press, 2002.

     

    1. Wadud, "Qur'an, Gender, and Interpretive
    • “Qur’an, Gender, and Interpretive Possibilities.” Hawa 2.3 (2004.)
    •  
    1. --------- “Qur’an and women: Rereading the sacred text from a woman’s perspective. New York: Oxford University Press, 1999