تأثیر وجوه شخصیتی حضرت خدیجه (سلام الله علیها) در همراهی با پیامبر (صلی الله علیه و آله)

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

دانش آموخته سطح3،تفسیر و علوم قرآنی

چکیده

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) برای اصلاح عقیدتی، اخلاقی، و مبارزه با مفاسد اجتماعی راهی دشوار در پیش داشت، در حالی که اغلب جامعه در قالب تکفیر یا نفاق روبروی ایشان قرار گرفته بودند. در این شرایط همسران ایشان، هم به عنوان یک زن و هم به عنوان یک همسر، نقش مؤثری در تحولات جامعه به عهده داشتند. از جمله تاثیر گذارترین آنها ام المؤمنین خدیجه کبری (سلام الله علیه) را می‌توان نام برد. حضرت خدیجه (علیها سلام) بانویی آگاه و پاکدامن بود که بصیرت و اندیشه‏ای ژرف داشت، و با حمایت‏های روحی، عاطفی و اطاعت همه‌جانبه از رسول خدا، بدون هیچ چشم‌داشتی در مسیر حق کوشید، و با بذل اموال خود باعث حفظ یاران اسلام در مقابل دشمنان و زمینه‏ساز شکوفایی اسلام بود. این پژوهش به روش کتابخانه‏ای و به شیوه تحلیلی توصیفی صورت گفته است.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    منابع فارسی

    *قرآن کریم، ترجه فولادوند.

    1. ابن بابویه، محمد بن على،‏ الخصال، مترجم: کمره اى، محمد باقر، چاپ: اول، تهران‏: کتابچى، 1377ش.‏ و ترجمه فهرى زنجانى، احمد، چاپ اول، تهران‏: علمیه اسلامیه‏، بى تا.
    2. ابن طاووس، على بن موسى‏، الطرائف، مترجم: الهامى، داوود، چاپ دوم‏، قم‏: نوید اسلام، ‏1374ش‏.
    3. اربلى، على بن عیسى،‏ کشف الغمة، مترجم: زواره‏اى، على بن حسین،‏ چاپ سوم‏، تهران‏: انتشارات إسلامیة، 1382ش.
    4. پژوهشگران حوزه علمیه قم، مجله حوزه، زندگینامه حضرت خدیجه (سلام الله علیها) (س)، ناشر دیجیتالی: مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان.
    5. تهرانی، حسین، خصائص ام المومنین خدیجه الکبری سلام الله علیها،چاپ سوم قم: طوبای محبت، 1393ش.
    6. حسکانی، عبید الله بن عبد الله‏، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، مترجم: روحانى، احمد، چاپ اول، ‏قم‏: دار الهدى، 1380ش.
    7. جوادی آملی، عبدالله، حضرت خدیجه(سلام الله علیها) بانوی نمونۀ اسلام، 27/03/۱۳۹5، کد خبر404729، ۰۸:۰۶.
    8. حکیمى، محمدرضا و حکیمى، محمد و حکیمى، على‏، الحیاة، مترجم: آرام، احمد، چاپ اول، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى‏،1380ش.
    9. دیلمى، حسن بن محمد، إرشاد القلوب، مترجم: رضائى، سید عبد الحسین، چاپ سوم‏، تهران‏: اسلامیه، 1377ش.
    10. سبحانی،جعفر، فروغ ابدیت(تجزیه و تحلیل کاملی از زندگی پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله)، بی چا، قم: بوستان کتاب، 1385ش.
    11. کرمی فریدنی، علی، فروغ آسمان حجاز خدیجه علیهاالسلام، چاپ دوم، قم: نسیم انتظار، 1383ش.
    12. کراجکى، محمد بن على،‏ ترجمه کتاب کنز الفوائد و التعجب، مترجم: کمره اى، محمد باقر، چاپ اول‏، تهران‏: چاپخانه فردوسى، بى تا.
    13. کلینی، محمد بن یعقوب،‏ الروضة من الکافی یا گلستان آل محمّد، مترجم: کمره اى، محمد باقر، چاپ اول،‏ تهران‏: کتابفروشى اسلامیه، 1382ق.
    14. ــــــــــــــــــــــ ،‏ أصول الکافی، مترجم: کمره اى، محمد باقر، چاپ سوم‏، قم‏: اسوه، ‏1375ش.
    15. ‏مجلسی، محمد باقر بن محمد تقى‏، شیعه در پیشگاه قرآن و اهل بیت علیهم السلام( ترجمه جلد 65 بحار الأنوار)، مترجم: تهرانى، على، چاپ اول‏، تهران‏: کتابخانه مسجد حضرت ولى عصر، 1397ق.
    16. ـــــــــــــــــــــــــــــــ ‏، زندگانى حضرت زهرا علیها السلام( ترجمه جلد 43 بحار الأنوار)، مترجم: نجفى، محمد جواد، چاپ اول، تهران‏: اسلامیه، ‏1377ش‏.
    17. محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشّریعه فی أحوال النساء الشیعه، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1385ش.
    18. مفید، محمد بن محمد، ترجمه الفصول المختارة للمفید، مترجم: آقا جمال خوانسارى، محمد بن حسین‏ چاپ اول‏، قم‏: انتشارات مؤمنین، 1377ش.‏
    19. ــــــــــــــــــــ ، الإرشاد للمفید، مترجم: ساعدى خراسانى، محمد باقر، چاپ اول‏، تهران‏: اسلامیه، 1380 ش‏.
    20. نصیری رضی، محمد، تاریخ تحلیلی اسلام، چاپ شصتم، قم: نش معارف، 1389ش.

    منابع عربی

    1. ابن ابی الحدید معتزلی، عبدالحمیدبن هبةالله، شرح نهج البلاغة، بی چا، قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی (ره)، 1404ق.
    2. ابن المغازلی الواسطی، مناقب أهل البیت(ع)، چاپ اول، قم: المجمع العالمى للتقریب بین المذاهب الإسلامیة- المعاونیة الثقافیة، مرکز التحقیقات و الدراسات العلمیة، ۱۴۲۷ هجری.
    3. ابن حنبل بن هلال بن أسد الشیبانی، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، المحقق: شعیب الأرنؤوط، عادل مرشد، وآخرون، الطبعة الأولى، الناشر: مؤسسة الرسالة، 1421 هـجری.
    4. ابن کثیر الدمشقی، اسماعیل، البدایة والنهایة، بی چا، ادار إحیاء التراث العربی، بی تا.
    5. النیسابوری المعروف بابن البیع، أبو عبد الله الحاکم محمد بن عبد الله بن محمد بن حمدویه بن نُعیم بن الحکم الضبی الطهمانی (المتوفى: 405هـ)، المستدرک على الصحیحین، تحقیق: مصطفى عبد القادر عطا، الطبعة: الأولى، بیروت: دار الکتب العلمیة،1411ق.
    6. أبو نصر البخاری الکلاباذی، أحمد بن محمد بن الحسین بن الحسن، الهدایة والإرشاد فی معرفة أهل الثقة والسداد (رجال صحیح بخاری)، المحقق: عبد الله اللیثی، الطبعة الأولى، بیروت: دار المعرفة ، 1407ق.
    7. البکری، أحمد بن عبد الله، الأنوار و مفتاح السرور و الأفکار فی مولد النبی المختار، چاپ اول، قم: نشر شریف الرضی، 1373ش ـ 1415ق.
    8. اخطب خوارزم، موفق بن احمد، سماوی، محمد، مقتل الحسین علیه السلام، چاپ دوم، قم: انوار الهدی، 1381ش -1423ق.
    9. الاربلی، أبى الحسن على بن عیسى بن أبی الفتح، کشف الغمة فی معرفة الأئمه علیهم السّلام، بی چا، بیروت: الائمة دار الاضواء، بی تا؛ الطبعه الأولی، بیروت: دار الکتاب الإسلامی، 1401ق.
    10. الأمین الحسینی العاملی الشقرائی، السید محسن بن عبد الکریم، أعیان الشیعه، إعداد: الأمین، السید حسن، الطبعه الخامسه، بیروت: دار التعارف، 1403ق.
    11. البحرانی، السید هاشم، حلیة الأبرار فی أحوال محمد و آله الأطهار (ع)، بی چا، مؤسسة المعارف الإسلامیة، بی تا.
    12. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم‌، محقق: رجائى، سید مهدى‌ چاپ دوم‌، قم‌: دار الکتاب الإسلامی،‌1410ق.
    13. الحائری، محمد مهدی، شجرة طوبى، الطبعة الخامسة، النجف: المکتبة الحیدریة، 1385هجری.
    14. الحلبی الشافعی، أبو الفرج، السیرة الحلبیة، بی چا، بیروت: دار الکتب العلمیة، بی تا.
    15. الرازی الدولابی، أبی بشر محمّد بن أحمد، الذریّة الطاهرة، المحقق: الحسینی الجلالی، السید محمّد جواد، بی چا، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، بی تا.
    16. زرقانی مصری مالکی، ابو عبد الله محمد بن عبد الباقی بن یوسف ، شرح المواهب اللّدنیّه بالمنح المحمدیّه صَلی الُله عَلَیهِ وَ آله وَ سَلَّم، تحقیق: خالدی، محمد عبد العزیز، الطبعه الأولی، بیروت: دار الکتب العلمیه، 1417ق.
    17. طبرسى، فضل بن حسن‏، مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏، چاپ سوم‏، تهران‏: انتشارات ناصر خسرو، 1372ش.
    18. الطبری، ابن جریر، تاریخ الامم الملوک، بی چا، بیروت: الناشر دارالتراث، بی تا.
    19. عبدالملک، ابن هشام، السیرة النبویة معروف به سیره ابن هشام، تصحیح: مصطفی السقا، ابراهیم الأبیاری و عبدالحفیظ شلبی، بیروت: دارالوفاق، ۱۳۷۵ق.
    20. العسقلانی، أبو الفضل أحمد بن علی بن محمد بن أحمد ابن حجر، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عبد الموجود، عادل، أحمد معوض، على محمد، الطبعه الأولی، بیروت: دار الکتب العلمیه، 1415ق.
    21. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، تحقیق: مخزومی، مهدی، سامرائی، ابراهیم، قم: مؤسسه دارالهجره، 1409ق.
    22. قمی، عباس، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار مع تطبیق النصوص الواردة فیها علی بحار الأنوار، بی چا، قم: اسوه، 1344ق.
    23. قمى، على بن ابراهیم‏، تفسیر القمی، چاپ سوم‏، قم‏: دار الکتاب، 1363ش.
    24. قمی مشهدی، محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، بی چا، قم: دار الغدیر، 1423ق.
    25. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏ بحار الأنوار( ط- بیروت)، چاپ دوم، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی، 1403ق.
    26. مسلم بن الحجاج أبو الحسن القشیری النیسابوری (المتوفى: 261هـ)، المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل إلى رسول الله صلى الله علیه وسلم، المحقق: محمد فؤاد عبد الباقی، بی چا، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بی تا.
    27. مصطفوى، حسن‏ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، چاپ اول،‏ تهران‏: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ‏1368ش.‏
    28. نمازی شاهرودی، علی، مستدرک سفینه البحار، بی چا، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1419ق.
    29. الواقدی المعروف بابن سعد، محمد بن سعد کاتب، الطبقات الکبرى، المحقق: إحسان عباس، الطبعة الأولى، بیروت: دار صادر، 1968م.
    30. یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، بی چا، بیروت: دارصادر، 1379ق.