حق آزادی بیان، یکی از حقوق سیاسی مدنی انسان شمرده میشود که در آموزههای مکتب اسلام، تشویق و تأیید شده است. خداوند به مشیت حکیمانه خود انسان را موجودی آفرید که میاندیشد و سخن میگوید. نیروی تفکر و تکلم، دو فیض بزرگ خداوند بوده ولوازم آن دو به طور طبیعی در انسان وجود دارد. آزادی بیان در حوزه سیاست برمبانی و اصولی همچون دعوت به اندیشه، اصل مشورت، اصل امر به معروف و نهی از منکر استوار میباشد. البته مرز و حدودی برای این نوع آزادی وجود دارد که میتوان به پرهیز از توطئه، هتک حیثیت، توهین به مقدسات اسلامی اشاره نمود. سیره عملی حضرت علی- علیه السلام- و توصیه به کارگزاران خود در اهتمام به اصل آزادی بیان در اجتماع و سیاست، اهمیت آن را به منصه ظهور میرساند. انتقاد در اندیشهی امام علی-علیهالسلام- امری مذموم و ناپسند شمرده نمیشود، بلکه راه و روشی است که بدان وسیله جامعه سامان خواهد یافت. مردم حق تعیین سرنوشت خویش را دارا هستند و میتوانند هر نوع حکومت و شخص حاکمی را پذیرا بوده و به حکومت وی گردن نهند. آزادی سیاسی خواه به معنای آزادی فعالیت مخالفان در محدودهی قانون و خواه به معنای نقش و تأثیر گذاری مردم در حکومت و خواه به معنای رابطهی متقابل فرد و دولت تفسیر و تعریف شود، در هر صورت در اندیشهی امام علی-علیهالسلام- میتوان محتوا و مصادیق این تعاریف را پیدا نمود.