2
دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
چکیده
شباهتها و تفاوتهای ادیان الهی در زمینههای گوناگون سبب شده تا بسیاری از پژوهشگران حوزه مطالعات تطبیقی بین ادیان، گزارههای دینی ادیان مختلف را با یکدیگر مقایسه و ارزشگذاری نمایند. در این میان گزارههای مبتنی بر حقوق مالی زنان در شریعت اسلام و یهود، از شباهتها و تفاوتهای گوناگونی برخوردار است. مهمترین تفاوت این دو مکتب در داشتن رویه یکسان اسلام در تئوری و عمل درباب حقوق زنان است. برخلاف تورات و آئین یهود که از ثبات در نظرگاه تکوین و تشریع و عمل بیبهره است. این پژوهش به بررسی تطبیقی حقوق مالی زن با محوریت مهریه و نفقه و ارث به تبیین و تشریح این حقوق در دو شریعت پرداخته است. آنچه از این پژوهش حاصل گشته، بیانگر شباهتهای مبنائی در اصل پذیرش این سه حق برای زن در دو آیین است. برخلاف تصورات اولیه آئین یهود مانند اسلام، در زمینههای حقوقی و نه تکوینی؛ برای زن ارزش و کرامت قائل است. افزون بر این شباهت مبنائی در گزارههای حقوقی نیز بین این دو شریعت شباهتهایی وجود دارد. اما این شباهتها فقط در اصل پذیرش این حقوق مانده اما در جزئیات اختلافی چشمگیر بین این دو مکتب است. نفقه نیز در اسلام بدون قید وشرط و با لحاظ شدن شرط معروف برای زن تعیین شده است و فقرا را در این امر استثنا ننموده اما در آئیین یهود عمده نفقه زن از جهیزیه خود بوده که فقیران را ازدواج نیز منع نموده است. درباب ارث نیز زنان همیشه از حق ارث بهرهمند هستند برخلاف تورات که داشتن فرزند ذکور برای اغلب زنان مانع مهمی در بهرهبری از ارث بهشمار رفته است.