بررسی تطبیقی حقوق مالی زن(مهریه، نفقه، ارث) دراسلام و آیین یهود

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

چکیده

شباهت­ها و تفاوت­های ادیان الهی در زمینه­های گوناگون سبب شده تا بسیاری از پژوهشگران حوزه مطالعات تطبیقی بین ادیان، گزاره­های دینی ادیان مختلف را با یکدیگر مقایسه و ارزشگذاری نمایند. در این میان گزاره­های مبتنی بر حقوق مالی زنان در شریعت اسلام و یهود، از شباهت­ها و تفاوت­های گوناگونی برخوردار است. مهم­ترین تفاوت این دو مکتب در داشتن رویه یکسان اسلام در تئوری و عمل درباب حقوق زنان است. برخلاف تورات و آئین یهود که از ثبات در نظرگاه تکوین و تشریع و عمل بی­بهره است. این پژوهش به بررسی تطبیقی حقوق مالی زن با محوریت مهریه و نفقه و ارث به تبیین و تشریح این حقوق در دو شریعت پرداخته است. آنچه از این پژوهش حاصل گشته، بیانگر شباهت­های مبنائی در اصل پذیرش این سه حق برای زن در دو آیین است. برخلاف تصورات اولیه آئین یهود مانند اسلام، در زمینه­های حقوقی و نه تکوینی؛ برای زن ارزش و کرامت قائل است. افزون بر این شباهت مبنائی در گزاره­های حقوقی نیز بین این دو شریعت شباهت­هایی وجود دارد. اما این شباهت­ها فقط در اصل پذیرش این حقوق مانده اما در جزئیات اختلافی چشمگیر بین این دو مکتب است. نفقه نیز در اسلام بدون قید وشرط و با لحاظ شدن شرط معروف برای زن تعیین شده است و فقرا را در این امر استثنا ننموده اما در آئیین یهود عمده نفقه زن از جهیزیه خود بوده که فقیران را ازدواج نیز منع نموده است. درباب ارث نیز زنان همیشه از حق ارث بهره­مند هستند برخلاف تورات که داشتن فرزند ذکور برای اغلب زنان مانع مهمی در بهره­بری از ارث به­شمار رفته است.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    - قرآن کریم.

    - کتاب مقدس.

    1. حر العاملی، الشیخ محمدبن الحسن،(1399)وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، تصحیح و تحقیق، عبدالرحیم الرّبانی شیرازی ، مکتب الاسلامیه ، تهران ، چاپ 5.
    2. راب، کهن، (1350). گنجینه ای از تلمود، ترجمه امیر فریدون گرگانی ، ترجمه و تطبیق با متن عربی یهوشوع فتن انتشارات زیبا ، تهران.
    3. شوکانی، (1357)، نیل الاوطار، مطبعه عثمانیه، مصر.
    4. صابونی، محمد علی،( 1993) تفسیر آیات الاحکام من القرآن ، دارالتعلیم العربی ، حلب ،1414ه.ق،.
    5. طباطبایی، سید محمد حسین،(1360)، المیزان فی تفسیر القرآن، نشر، داراکتب الاسلامیه، تهران، چاپ سوم.
    6. طوسی، ابی جعفر بن محمد بن الحسن،(1409)، التبیان فی تفسیر القرآن، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، چاپ اول.
    7. ..........، ............................................... ،(1431) تهذیب الاحکام، چاپ دوم، بی­جا: دارالاضواء.
    8. مجیدی، محمدرضا،(بی­تا) روابط زن و مرد در دین اسلام، مسیح و یهود، دانشگاه تهران.
    9. مفید، محمد بن النعمان العکبری البغدادی،(بی­تا)، رسالة المهر، تحقیق: شیخ مهدی، نجف: نشر مؤتمر العالمی الالفیه الشیخ مفید.
    10. قرنی گلپایگانی، شیخ حسین(1364)، موازنه بین ادیان چهارگانه ، چاپخانه علمیه قم ، چاپ دوم.
    11. مسترهاکس(1377)، قاموس کتاب مقدس، ترجمه و تالیف، انتشارات اساطیر، تهران، چاپ اول.
    12. مصباح یزدی، محمد تقی(1377)، حقوق و سیاست در قرآن، قم: انتشارات موسسه آموزشی امام خمینی.
    13. موسوی خمینی، روح الله،(1384)، تحریر الوسیله، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، قم.
    14. ویل دورانت،(1343)، تاریخ تمدن، ترجمه ابوالقاسم طاهری، احمد آرام، نشر اقبال ،تهران.

    مقالات

    1. آفرینش زن در ادیان، محبوبه امی، زن روز، چاپ موسسه کیهان – تهران اردیبهشت 67.