جایگاه عقد آریایی در نظام فقه خانواده اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی

2 دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق و اندیشه امام خمینی

چکیده

با ظهور و گسترش اسلام در ایران، بسیاری از آداب و رسوم و سنت های ایرانیان در مناسبات فردی و اجتماعی دستخوش تحولات جدی شد. عقد نکاح از جمله پیمانهای اجتماعی است که در معرض این تغییرات شکل جدیدی به خود گرفته است. با این حال در سالهای اخیر بسیاری از جوانان ایرانی با هدف بازگشت به سنت های پیشین خود، در ایجاد پیوند زناشویی خود، عقد جدیدی موسوم به «عقد آریایی» را جایگزین عقد شرعی ساختند. اما پس از چندی به دلیل باور به عدم مشروعیت این عقد، این کار با مخالفت شدید دستگاه حاکمیت مواجه و به لحاظ قانونی ممنوع اعلام شد. در این مقاله برآنیم تا با تحلیل محتوایی این عقد مشروعیت آن را بر اساس آموزه های دین اسلام مورد نقد و ارزیابی قرار دهیم. با مطالعه این نوشتار می توان دریافت که صرف نوظهور بودن عقد آریایی و برخی تفاوتها در شکل ظاهری اجرای آن با عقد شرعی، دلیل بر عدم مشروعیت آن تلقی نمی شود؛ بلکه این عقد از تمامی ارکان و شرایط شرعی لازم در صحت عقد نکاح برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    القرآن الکریم

    1. اصفهانی، ابوالحسن، (1380ش)، وسیله النجاه (مع تعالیق الامام الخمینی)، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
    2. انصاری، مرتضی، (1420ق)، کتاب النکاح، قم: تراث الشیخ الاعظم
    3. ایرانی، دین شاه، (1309)، اخلاق ایران باستان، بمبئی: انجمن زرتشتیان ایرانی بمبئی
    4. الجزیری، عبدالرحمن، (1424ق)، الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت: دارالکتب الاسلامیه
    5. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1368)، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش
    6. شهید اول، زین الدین محمد بن علی عاملی، (1414ق)، غایه المراد فی شرح نکت الارشاد، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی
    7. شهید ثانی، زین الدین بن علی، (1413ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، بیروت: مؤسسه المعارف الاسلامیه
    8. صادقی تهرانی، محمد، (بی تا)، رساله توضیح المسائل نوین، قم: انتشارات فرهنگ اسلامی
    9. طباطبایی، سیدعلی، (1419ق)، ریاض المسائل، قم: مؤسسه النشر الاسلامی
    10. طباطبایی، محمدحسین، (بی تا)، ترجمه تفسیر المیزان، بی جا: بی نا
    11. طبرسی، احمد بن علی، (1386ق)، الاحتجاج علی اهل اللجاج، نجف اشرف: مطبعه النعمان
    12. طوسی، ابن حمزه، (1408ق)، الوسیله، قم: منشورات مکتبه آیه الله المرعشی النجفی
    13. طوسی، حسن، (1364ش)، تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه، تهران: دارالکتب الاسلامیه
    14. علامه حلی، حسن بن یوسف، (1419ق)، قواعد الاحکام، قم: مؤسسه نشر اسلامی
    15. علیدوست، ابوالقاسم، (1397)، فقه و حقوق قراردادها، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
    16. فاضل لنکرانی، محمد، (1421ق)، تفصیل الشریعه(کتاب النکاح)، قم: مرکز فقه ائمه اطهار
    17. فاضل مقداد، (1404ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرایع، قم: مکتبه آیت الله المرعشی النجفی
    18. فیض کاشانی، محمد محسن، (1406ق)، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام امیرالمؤمنین (ع)
    19. کاتوزیان، ناصر، (1388)، اثبات و دلیل اثبات، تهران: میزان
    20. مجلسی، محمدباقر، (1403)، بحارالانوار، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی
    21. محقق اردبیلی، احمد بن محمد، (1403ق)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، قم: دفتر انتشارات اسلامی
    22. محقق حلی، (1409ق)، شرایع الاسلام، تهران: استقلال
    23. محقق کرکی، علی بن حسین، (1408ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث
    24. مظفر، محمدرضا، (1370ق)، عقائدالامامیه، نجف اشرف: کلیه الفقه
    25. مکارم شیرازی، ناصر و سایر نویسندگان، (1354-1387ش)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه
    26. منوچهر پور، منوچهر، (بی تا)، بدانیم و سربلند باشیم دوره ای از آموزشهای آیین زرتشت، تهران: فروهر (وابسته به سازمان جوانان زرتشتی ایران)
    27. نجفی، محمدحسن، (1362ش)، جواهر الکلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی
    28. نراقی، احمد، (بی تا)، مستند الشیعه، قم: مؤسسه آل البیت
    29. نیکنام، کوروش، (1394ش)، یادگار دیرین، تهران: نشر بهجت

    مقالات

    1. محمدزاده، زینب و نظری توکلی، سعید، (پاییز و زمستان 1399)، چیستی نکاح دائم و تأثیر آن بر حقوق زوجین، مطالعات فقه وحقوق اسلامی، شماره 23، ص287-308

     

     

    https://www.hashemishahroudi.org

    https://makarem.ir

    https://abadis.ir

    https://www.vajehyab.com

    https://www.talarkadeh.com