حریم خصوصی از منظر امام خمینی و حقوق اساسی ایران با نگاه تطبیقی بر تبرّج زنان

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسنده

دانش آموخته سطح4 فقه و اصول، حوزه علمیه قم

چکیده

زیبایی در نهاد و سرشت انسان است و از این رو آرایش و زینت همیشه مورد توجه انسان بوده و هست؛ قرآن کریم نیز در دو سوره‌ی احزاب و نور به مسئله‌ی تبرّج اشاره‌ی مستقیم دارد؛ تبرّج در دایره‌ی حریم و حق ذاتی هر انسان قرار می‌گیرد؛ این حق با وسایل و روش های گوناگونی مانند: البسه، عطرها، آرایش موهای سر و صورت و غیره انجام می‌شود. در حقیقت حق حریم خصوصی، حیطه‌ افعال هر فردی است که چه بسا رغبتی به برملا شدن آن نداشته باشد. لکن باید دانست که هرچند تبرّج حق انسان است اما تمام حقوق و آزادی‌های اشخاص مطلق و رها نیست و در واقع قانون یا عرف که حریم خصوصی را تأیید می‌کند همان نیز آن را محدود و مشروط می داند. برخی اصرار بر فردی بودن پوشش دارند و آن را موضوعی خارج از دایره حکومت و مردم جامعه می‌دانند؛ ولی این ادعا به دلایلی مردود است؛ زیرا از طرفی جدا کردن قلمرو خصوصی از عمومی در مصادیقی مقدور نیست و از طرفی دیگر اثر بخش بودن پوشش بر سلامت روانی جامعه و برخورد انتقادی با حجاب در مقررات ممالک غربی و حتّی اسلامی غرب‌زده، این موضوع را مسئله‌ای اجتماعی و عمومی می‌نمایاند. تحلیل نظر امام خمینی، مفسرین و حتّی برخی حقوق‌دانان بیانگر آن است که قلمرو تبرّج زنان وسیع‌تر از اظهار زینت و آرایش در پوشش است و به طور کلی هر نوع جلوه‌گری زنان که زمینه‌ساز ارتکاب گناه بشود تبرّج به شمار می آید.

کلیدواژه‌ها


  1. منابع

    * قرآن کریم

    1. ابن عاشور، محمد بن طاهر، (بی تا)، التحریر و التنویر، بی جا، بی نا
    2. ابن فارس، ابوالحسین احمد، (1404)، معجم مقاییس اللغه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی
    3. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414)، لسان العرب، بیروت، دارالفکر
    4. اسماعیل بن عباد، الصاحب، (1414)، المحیط فی اللغه، بیروت، عالم الکتب
    5. اشتهاردی، علی پناه، (1417)، مدارک العروه، تهران، دار الاسوه
    6. بخاری، محمد بن اسماعیل، (1401)، صحیح البخاری، بیروت، دار الفکر
    7. بروجردی، حسین، (1426)، تبیان الصلاه، تقریر شیخ علی صافی گلپایگانی، قم، گنج عرفان
    8. بهجت، محمد تقی، (1428)، استفتاءات، قم، دفتر مؤلف
    9. ثعلبی، احمد بن ابراهیم، (1422)، الکشف والبیان عن تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی
    10. جصاص، احمد بن علی، (1405)، احکام القرآن، تحقیق محمد صادق ‌قمحاوی، بیروت، دارإحیاء التراث العربی
    11. جوهری فارابی، ابو نصر اسماعیل بن حماد، (1407)، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیة، محقق احمد عبد الغفور، بیروت، دار العلم
    12. حرعاملی، محمدبن حسن، (1409)، وسایل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت (علیهم السلام)
    13. حلبی، ابو الصلاح تقی‌الدین ‌بن ‌نجم‌الدین، (1400)، الکافی فی الفقه، اصفهان، مکتبه امیرالمومنین(ع)
    14. حلی، ابومنصور حسن بن یوسف المطهر، (بی تا)، تذکره الفقها، قم، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه
    15. ربانی گلپایگانی، علی، (1399)، عقاید استدلالی، قم، «هاجر» وابسته به مرکز مدیریت حوزه‌های خواهران
    16. سید قطب، قطب ابن ابراهیم، (1412)، فی ظلال القرآن، بیروت، دار الشروق
    17. صادق تهرانی، محمد، (1419)، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، قم، فرهنگ اسلامی
    18. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، (1430)، العروه الوثقی، قم، موسسه السبطین ( علیه السلام ) العالمیه
    19. طبرسی، فضل بن حسن، (1415)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات
    20. طریحی، فخر الدین، (1416)، مجمع البحرین، تهران، کتاب فروشی مرتضوی
    21. عراقی، ضیاء الدین، (1419)، تعلیقه استدلالیه علی العروه الوثقی، قم، دفتر انتشارات اسلامی
    22. فاضل لنکرانی، محمد، (1408)، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله، قم، مکتب الاعلام الاسلامی
    23. فلاح، محمدرضا، (1393)، حکم آرایش زنان در فقه شیعه، پیام اجتهاد، زمستان شماره2
    24. قرشی، سید علی اکبر، (1374)، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت
    25. کلینی، محمد ابن یعقوب، (1363)، الکافی، بی جا، بی نا
    26. مجلسی، محمد باقر، (1410)، بحار الانوار، بیروت، موسسه الطبع و النشر
    27. مصطفوی، حسن، (1402)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی
    28. مطهری، مرتضی، (1396)، مسئله حجاب، تهران، شرکت سهامی انتشار
    29. ............، ............، (1395)، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا
    30. معین الاسلام، مریم؛ طیبی، ناهید، (1380)، روان شناسی زن در نهج البلاغه، قم، عطر سعادت
    31. مفید، محمد بن نعمان، (1413)، احکام النساء، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید
    32. موسوی خمینی، روح الله، (1395)، استفتاءات، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
    33. .........................،...............، (1378)، صحیفه نور، تهران، مرکز تنظیم و نشر آثار امام خمینی
    34. ..........................،..............، (1392)، تحریرالوسیله، تهران، مرکز تنظیم و نشر آثار امام خمینی
    35. نجفی، محمد حسن، (1421)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، قم، مؤسسه دایره المعارف فقه اسلامی
    36. هاشمی، حسین، (1386)، نقدی بر ماده 638 ق.م.ا در جرم انگاری ‌بدحجابی، کتاب زنان، سال9، ش37